Η απόφραξη ή αλλιώς ο αποφρακτικός ειλεός του παχέος εντέρου συνιστά μια σοβαρή και δυνητικά επικίνδυνη πάθηση, η οποία εκδηλώνεται όταν ένας όγκος, ουλώδης ιστός ή κάποιο άλλο αίτιο παρεμποδίζει, είτε μερικώς είτε πλήρως, την προώθηση του εντερικού περιεχομένου μέσω του πεπτικού συστήματος. Πρόκειται για επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση και στοχευμένη αντιμετώπιση. Όταν εκδηλώνεται απόφραξη, προκαλείται συσσώρευση αερίων και κοπράνων, η οποία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε διάτρηση του εντέρου, γι’ αυτό η έγκαιρη ιατρική παρέμβαση είναι ζωτικής σημασίας.
Απόφραξη παχέος εντέρου: Αίτια
Η απόφραξη του παχέος εντέρου προκαλείται κυρίως από καταστάσεις που εμποδίζουν την κανονική ροή του εντερικού περιεχομένου εντός του παχέος εντέρου. Η πιο διαδεδομένη αιτία της πάθησης είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Η ύπαρξη ενός κακοήθους όγκου ή ενός ευμεγέθους πολύποδα μπορεί να προκαλέσει στένωση του αυλού του παχέος εντέρου ή του ορθού, οδηγώντας σε απόφραξη. Μια άλλη σημαντική αιτία είναι η φλεγμονή του εντερικού τοιχώματος λόγω παθήσεων όπως η εκκολπωματίτιδα, η φλεγμονή των εκκολπωμάτων (μικρών σακοειδών προπτώσεων) στο παχύ έντερο. Το σύνδρομο ψευδοαπόφραξης (Ogilvie) αλλά και η συστροφή του παχέος εντέρου, μια κατάσταση κατά την οποία ένα τμήμα του παχέος εντέρου (κυρίως του σιγμοειδούς και του τυφλού) συστρέφεται γύρω από τον άξονα του μεσεντερίου του, αποτελούν επίσης βασικές αιτίες. Λιγότερο συχνά, οι μετεγχειρητικές συμφύσεις (συμφυτικός ειλεός) ή οι κήλες, ιδίως αυτές που προκαλούν περίσφιξη, μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξη παχέος εντέρου. Τέλος, η κοπρόσταση, όπου συσσωρεύονται σκληρυμένα κόπρανα στο ορθό ή στο παχύ έντερο, μπορεί να αποτελέσει αιτία, ειδικά σε ηλικιωμένους ή κλινήρεις ασθενείς.
Συμπτώματα και επιπλοκές απόφραξης εντέρου
Η απόφραξη του εντέρου εκδηλώνεται μέσω ενός αριθμού συμπτωμάτων, καθώς η αδυναμία προώθησης αερίων και κοπράνων προκαλεί διάταση του οργάνου. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο οξύς κοιλιακός πόνος, συχνά κωλικοειδής. Ο έμετος είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Συχνά παρατηρείται διάταση – φούσκωμα της κοιλιάς (μετεωρισμός) με εκτεταμένη τυμπανικότητα λόγω της συσσώρευσης εντερικού περιεχομένου, αερίων και υγρών κοντά στο σημείο της απόφραξης. Η ικανότητα αποβολής αερίων ή κοπράνων μειώνεται καθώς η απόφραξη εξελίσσεται, οδηγώντας σε δυσκοιλιότητα. Σε περιπτώσεις μερικής απόφραξης μπορεί να εμφανιστεί διάρροια. Η σοβαρότητα και ο συνδυασμός αυτών των συμπτωμάτων συχνά εξαρτώνται από τη θέση, την αιτία και τη διάρκεια της απόφραξης, καθώς και από τις υποκείμενες καταστάσεις υγείας του ατόμου.
Η απόφραξη του εντέρου, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Αρχικά, η απόφραξη μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση πίεσης μέσα στο έντερο, αυξάνοντας τον κίνδυνο διάτρησης ή ρήξης του εντέρου. Μία από τις πιο κρίσιμες επιπλοκές ωστόσο είναι η ισχαιμία, όπου η παροχή αίματος στο έντερο περιορίζεται, οδηγώντας δυνητικά σε νέκρωση του οργάνου. Αυτές οι επιπλοκές μπορεί να οδηγήσουν σε σύνδρομο συστηματικής φλεγμονώδους απόκρισης και σηψαιμία, όπου η απόκριση του σώματος στη μόλυνση προκαλεί δυσλειτουργία οργάνων. Κατά συνέπεια, η πάθηση μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς εάν δε διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί άμεσα.
Απόφραξη παχέος εντέρου: Διάγνωση & θεραπεία
Η διάγνωση της απόφραξης του παχέος εντέρου γίνεται μέσω ενός συνδυασμού αξιολόγησης της κλινικής εικόνας και της συμπτωματολογίας του ασθενούς, λήψης πλήρους ιατρικού ιστορικού και κλινικής εξέτασης. Σημαντικό ρόλο στην επιβεβαίωση της διάγνωσης αλλά και την εξακρίβωση του αιτίου και του σημείου της απόφραξης διαδραματίζουν απεικονιστικές εξετάσεις όπως η ακτινογραφία κοιλίας και η αξονική τομογραφία.
Η θεραπεία για την απόφραξη του εντέρου εξαρτάται από την αιτία, τη σοβαρότητα και τη θέση της απόφραξης, και είναι συνήθως χειρουργική. Τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης είναι συχνά συντηρητικά και περιλαμβάνουν χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών και ηλεκτρολυτών για την αποκατάσταση της αφυδάτωσης, φαρμάκων κατά της ναυτίας και αναλγητικών. Εφαρμόζεται επίσης ρινογαστρική αναρρόφηση (Levin) για την ανακούφιση του στομάχου και του εντέρου. Η κοπρόσταση αντιμετωπίζεται με υποκλυσμούς και χορήγηση καθαρτικών.
Η χειρουργική αποκατάσταση επιλέγεται ιδίως σε περιπτώσεις μηχανικών αποφράξεων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση της αποφρακτικής βλάβης (όπως ένας όγκος ή πολύποδας), την αποκατάσταση κηλών ή την εκτομή νεκρωτικών τμημάτων του εντέρου. Η αποκατάσταση κηλών μπορεί να γίνει και λαπαροσκοπικά ή και ρομποτικά. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης αντιμετωπίζει άμεσα και με απόλυτη προσοχή κάθε περιστατικό απόφραξης του παχέος εντέρου, ώστε να μην κινδυνεύσει η ζωή του ασθενούς.