Οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος αποτελούν μία από τις πιο συχνές χειρουργικές παθήσεις, καθώς εμφανίζονται σε σημαντικό ποσοστό του γενικού πληθυσμού ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Ουσιαστικά πρόκειται για πρόπτωση ενός τμήματος ενδοκοιλιακού σπλάχνου (όπως έντερο ή λιπώδης ιστός) μέσα από κάποιο αδύναμο ή ελαττωματικό σημείο των μυών που σχηματίζουν το κοιλιακό τοίχωμα. Εάν το σημείο ανάπτυξης της κήλης εντοπίζεται στην κεντρική κοιλιακή χώρα, τότε πρόκειται για κοιλιοκήλη. Τα πιο βασικά είδη των κοιλιοκηλών είναι η ομφαλοκήλη, η επιγαστρική κήλη, και η μετεγχειρητική κήλη, ενώ υπάρχουν και σπανιότερες μορφές όπως η κήλη Spiegel.

Τι είναι η κοιλιοκήλη;

Η κοιλιοκήλη είναι μια μορφή κήλης που αντιπροσωπεύει την προβολή τμήμα ενός ενδοκοιλιακού οργάνου ή λιπώδους ιστού μέσω κάποιου αδύναμου σημείου του κεντρικού κοιλιακού τοιχώματος. Οι κοιλιοκήλες παρατηρούνται πιο συχνά σε περιοχές όπως ο ομφαλός (ομφαλοκήλη), το μεσοδιάστημα μεταξύ ομφαλού και στέρνου (επιγαστρική κήλη) ή στο σημείο μιας τομής από προηγούμενη χειρουργική επέμβαση (μετεγχειρητική κήλη). Αν και συχνά στα αρχικά στάδια δεν προκαλούν σημαντικά συμπτώματα, η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπισή τους είναι επιτακτική, καθώς μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρές καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.

Παράγοντες κινδύνου

Η εμφάνιση κοιλιοκήλης συνδέεται με την αδυναμία του κοιλιακού τοιχώματος και την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η χειρωνακτική εργασία, η άρση βαρέων αντικειμένων, η χρόνια δυσκοιλιότητα, ο χρόνιος βήχας και οι πολλαπλές εγκυμοσύνες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο. Η λήψη κορτικοστεροειδών, το κάπνισμα και ο σακχαρώδης διαβήτης επιδεινώνουν την αδυναμία των μυών και διευκολύνουν τη δημιουργία κήλης. Επιπλέον, τραυματισμοί ή προηγούμενες επεμβάσεις αποτελούν συνήθεις αιτίες εμφάνισης μετεγχειρητικής κοιλιοκήλης.

Συμπτώματα που προκαλεί μια κοιλιοκήλη

Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ένα εμφανές εξόγκωμα στην κοιλιά. Στην αρχή μπορεί να είναι ανώδυνο και να παρατηρείται μόνο όταν ο ασθενής στέκεται ή σηκώνει βάρος. Με την πάροδο του χρόνου, η κήλη μεγαλώνει ή μπορεί να εγκλωβιστεί κάποιο όργανο (περίσφιξη), προκαλώντας έντονο πόνο, ερυθρότητα, πρήξιμο και πυρετό. Αν η περίσφιξη οδηγήσει σε απόφραξη του εντέρου, μπορεί να εμφανιστούν δυσκοιλιότητα, εμετοί και, αν δεν αντιμετωπιστεί, περιτονίτιδα και σηψαιμία.

Επιπλοκές κοιλιοκήλης

Η σοβαρότερη επιπλοκή είναι η περίσφιξη, δηλαδή ο εγκλωβισμός ενός οργάνου, που μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση και να απαιτήσει επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Αν η κήλη δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει περιτονίτιδα ή σηψαιμία. Επιπλέον, ακόμη και μετά τη χειρουργική αποκατάσταση, υπάρχει κίνδυνος υποτροπής, που συνήθως απαιτεί επαναληπτική επέμβαση. Γενικά, καμία κήλη, όσο ανώδυνη κι αν είναι, δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη της χωρίς να αποκατασταθεί χειρουργικά, καθώς οι δυσμενείς συνέπειες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκύψουν.

Διάγνωση κοιλιοκήλης

Η διάγνωση γίνεται κατά κύριο λόγο με κλινική εξέταση. Αν χρειαστεί, πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία), οι οποίες προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για το μέγεθος και τη θέση της κήλης, αλλά και για πιθανές επιπλοκές.

Επιλογές θεραπείας για μια κοιλιοκήλη

Η μόνη οριστική θεραπεία είναι η χειρουργική αποκατάσταση, καθώς η κήλη δεν υποχωρεί από μόνη της. Σήμερα, οι περισσότερες επεμβάσεις πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά, με μικρές τομές, λιγότερο πόνο και ταχύτερη ανάρρωση. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, το όργανο επανατοποθετείται στη θέση του και ενισχύεται το κοιλιακό τοίχωμα με ειδικό πλέγμα. Η λαπαροσκοπική μέθοδος προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, περιορίζοντας τον κίνδυνο υποτροπής και επιπλοκών, ενώ επιτυγχάνει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Όταν μάλιστα η χειρουργική επέμβαση προγραμματίζεται εγκαίρως και πραγματοποιείται προτού εμφανιστούν επιπλοκές, η ανάρρωση του ασθενούς είναι σαφώς ταχύτερη και πιο εύκολη.

Σε σοβαρές περιπτώσεις ή σε επανεμφάνιση της κήλης, μπορεί να απαιτηθεί ανοικτή χειρουργική επέμβαση, η οποία συνοδεύεται από μεγαλύτερη περίοδο ανάρρωσης.

Γιατί πρέπει να αντιμετωπίζεται εγκαίρως μια κοιλιοκήλη;

Αξίζει να επισημανθεί πως, παρόλο που μια κοιλιοκήλη συχνά δεν προκαλεί άμεσα και αισθητά συμπτώματα, η έγκαιρη χειρουργική αποκατάσταση πριν η κήλη εξελιχθεί μπορεί να προλάβει πολλές δυσάρεστες επιπλοκές. Η περίσφιξη, η νέκρωση ή η απόφραξη μπορεί να συμβούν αιφνίδια, ακόμα και σε μικρές ή ασυμπτωματικές κήλες. Η προγραμματισμένη επέμβαση είναι σαφώς ασφαλέστερη και λιγότερο τραυματική από μια επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Επιπλοκές και κίνδυνοι από την αναβολή της επέμβασης

Πολλοί ασθενείς καθυστερούν την επέμβαση επειδή δεν έχουν ενοχλήσεις ή επειδή η κήλη δεν τους εμποδίζει σε καμία πτυχή της καθημερινότητάς τους. Ωστόσο, οι επιπλοκές μπορούν να εμφανιστούν απρόβλεπτα και με σοβαρές συνέπειες. Η περίσφιξη είναι η πιο συχνή και επικίνδυνη επιπλοκή, καθώς οδηγεί σε νέκρωση και γάγγραινα. Η χειρουργική αντιμετώπιση πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό μετά τη διάγνωση.

Με την πάροδο του χρόνου, η κήλη αυξάνεται σε μέγεθος και η επέμβαση γίνεται πιο σύνθετη. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν πόνος, αίσθημα βάρους και περιορισμός στις καθημερινές δραστηριότητες.

Γενικά, η κοιλιοκήλη, παρά το γεγονός ότι φαινομενικά παρουσιάζεται ως ακίνδυνη, κάθε άλλο παρά ακίνδυνη είναι. Σχεδόν όλες οι κήλες, ακόμη και οι μικρές και αυτές που δεν προκαλούν καμία ενόχληση, χρειάζονται τελικά χειρουργική αποκατάσταση. Παρόλο που συχνά η κοιλιοκήλη δεν προκαλεί άμεσα και αισθητά συμπτώματα, η χειρουργική αποκατάστασή της προτού επιδεινωθεί είναι κρίσιμη. Έτσι αποφεύγονται πολλές δυσάρεστες και επικίνδυνες καταστάσεις, όπως η περίσφιξη, η νέκρωση του εντέρου και η υποτροπή που μπορεί να απαιτήσει δεύτερη επέμβαση. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης αντιμετωπίζει κάθε μορφή κήλης στοχευμένα, συνήθως με τη λαπαροσκοπική τεχνική, ώστε ο ασθενής να μην διατρέχει κανέναν απολύτως κίνδυνο στην καθημερινότητά του.