Η περιτονίτιδα συνιστά φλεγμονή του περιτοναίου, της εσωτερικής μεμβράνης που επενδύει την κοιλιακή κοιλότητα και καλύπτει τα ενδοκοιλιακά όργανα. Η πάθηση μάλιστα δύναται να λάβει είτε οξεία, είτε χρόνια μορφή και μπορεί να προκύψει από μια ποικιλία αιτιών οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους. Η περιτονίτιδα προκαλεί έντονα συμπτώματα και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, συνεπώς η άμεση και στοχευμένη αντιμετώπιση κρίνεται αναγκαία για τη διαφύλαξη της υγείας του ασθενούς.

Τύποι περιτονίτιδας

Η περιτονίτιδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια αλλά και σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Η πρωτοπαθής ή αυτόματη βακτηριακή περιτονίτιδα, εμφανίζεται συνήθως ως επιπλοκή της νεφρικής ανεπάρκειας ή τυχόν ηπατικής νόσου όπως η κίρρωση και οφείλεται σε κάποια βακτηριακή λοίμωξη.

Η δευτεροπαθής περιτονίτιδα από την άλλη πλευρά χαρακτηρίζεται από πιο σύνθετη αιτιολογία. Αρχικά, παθήσεις όπως η οξεία παγκρεατίτιδα ή καταστάσεις όπως η διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης ευθύνονται συχνά για την εκδήλωση περιτονίτιδας. Παράλληλα, ενδοκοιλιακές φλεγμονές όπως η οξεία παγκρεατίτιδα, η χολοκυστίτιδα ή η εκκολπωματίτιδα εγκυμονούν κίνδυνο πυροδότησης της πάθησης. Η διάτρηση επίσης έλκους στομάχου ή δωδεκαδακτύλου, η οξεία απόφραξη του εντέρου (ειλεός) και η διάτρηση εντέρου ενδέχεται να αποτελέσουν αίτιο ώστε να εκδηλωθεί περιτονίτιδα με έντονα συμπτώματα. Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν την ανάπτυξη περιτονίτιδας. Η περιτονίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί μάλιστα και ως επιπλοκή μιας προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης στην κοιλιακή χώρα. Τέλος, αν γίνει χρήση μολυσμένου από βακτήρια εξοπλισμού κατά την περιτοναϊκή κάθαρση, είναι πιθανό να προκληθεί περιτονίτιδα.

Περιτονίτιδα και συμπτώματα που προκαλεί

Η περιτονίτιδα προκαλεί έντονα και ανησυχητικά συμπτώματα που εκδηλώνονται απότομα και εξελίσσονται με ταχύτατο ρυθμό. Η πάθηση ξεκινά με οξύ κοιλιακό άλγος το οποίο προοδευτικά επιδεινώνεται και ενδέχεται να εξαπλωθεί καθ’όλη την έκταση της κοιλιακής χώρας. Αρχικά ο πόνος εντοπίζεται τοπικά στην περιοχή του πάσχοντος οργάνου (π.χ. στην σκωληκοειδή απόφυση ή το δωδεκαδάκτυλο), ωστόσο σταδιακά επεκτείνεται σε όλη την κοιλιά. Εκτός του πόνου, η περιτονίτιδα συνοδεύεται από πρόσθετα συμπτώματα όπως διάταση κοιλιάς, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα), αναστολή αερίων ή κοπράνων, ναυτία, έμετο, κόπωση και κακουχία, ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζάλη και πιθανώς υπόταση. Πρόκειται για πάθηση η οποία μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκές όπως η σηψαιμία και η νέκρωση κάποιου οργάνου, συνεπώς η άμεση μετάβαση στο νοσοκομείο και η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας κρίνονται άκρως απαραίτητες.

Θεραπεία για την περιτονίτιδα και τα συμπτώματα που προκαλεί

Η θεραπεία της περιτονίτιδας εξαρτάται από την αιτία που την προκάλεσε. Σε πρώτη φάση πραγματοποιείται νοσηλεία του ασθενούς και άμεση έναρξη αντιβιοτικής ενδοφλεβίου αγωγής. Η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών και παυσίπονων είναι επίσης ιδιαίτερα ευεργετική. Σχεδόν όλα τα περιστατικά περιτονίτιδας που έχουν εμφανιστεί ως αποτέλεσμα επιπλοκών από κάποια πάθηση που αντιμετωπίζεται χειρουργικά, όπως η σκωληκοειδίτιδα, η χολοκυστίτιδα, η εκκολπωματίτιδα, η διάτρηση λεπτού και παχέος εντέρου, η απόφραξη του εντέρου και λοιπές, χρήζουν άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα, Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης, εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση κάθε μίας από τις προαναφερθείσες παθήσεις. Σκοπός είναι σε κάθε περίπτωση να θεραπευτεί επιτυχώς η περιτονίτιδα και τα συμπτώματα που προκαλεί αλλά και να προληφθούν επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκές. Συντηρητική αντιμετώπιση μόνο με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής εφαρμόζεται σε σπάνιες μόνο περιπτώσεις που ο θεράποντας ιατρός είναι βέβαιος πως η θεραπεία θα είναι επιτυχής.